Unikanie nikotyny, rezygnacja z alkoholu oraz codzienna dbałość o higienę jamy ustnej. Przestrzeganie tych prostych, zdrowych nawyków sprawi, że znacznie ograniczymy ryzyko chorób nowotworowych głowy i gardła.
Nowotwory głowy i szyi rozwijają się w narządach zlokalizowanych w obrębie: wargi, jamy ustnej, gardła, zatok przynosowych, jamy nosa, gruczołów wytwarzających ślinę oraz aparatu słuchu (odrębnie traktuje się w onkologii nowotwory mózgu i gałki ocznej). Nowotwór złośliwy wymienionych organów najczęściej wykrywany jest u pacjentów w średnim i podeszłym wieku.
Niestety objawy raka narządów głowy i szyi można łatwo przeoczyć lub niewłaściwie zinterpretować, bo w początkowej fazie przypominają symptomy przeziębienia lub przewlekłego stanu zapalnego. Powodem do niepokoju może być długotrwała chrypka, trudności z przełykaniem pokarmów, zaburzenie oddychania, wrażenie, że w gardle znajduje się ciało obce, trudno gojące się owrzodzenia i zgrubienia w obrębie śluzówek. Jednym z sygnałów, że w organizmie rozwija się choroba może być również powiększenie węzłów chłonnych szyi, co może oznaczać pojawienie się przerzutów. Jeśli jeden z wymienionych objawów trwa dłużej niż 3 tygodnie i nie ustąpił po zastosowaniu leczenia przeciwzapalnego trzeba jak najszybciej skontaktować się z lekarzem rodzinnym, który skieruje na specjalistyczną konsultację do laryngologa lub onkologa.
W grupie osób szczególnie narażonych na choroby nowotworowe narządów głowy i szyi są przede wszystkim palacze. Dym tytoniowy zawiera około 70 substancji o działaniu rakotwórczym (szkodliwe są także elektroniczne papierosy niesłusznie uważane za zdrowszą alternatywę tych tradycyjnych), dlatego długotrwała ekspozycja błon śluzowych na te toksyczne opary jest jednym z głównych czynników ryzyka.
Na powstawanie tego typu nowotworów może mieć wpływ również spożywanie mocnego, wysokoprocentowego alkoholu oraz długotrwałe, mechaniczne drażnienie śluzówki przez niewłaściwie dobraną protezę lub ukruszone zęby.
Jednym z czynników, które mogą przyczynić się do pojawienia się komórek nowotworowych w ustnej części gardła jest także zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV. Ta infekcja jest najczęściej przenoszona drogą płciową, więc ryzyko wystąpienia choroby zależy w tym przypadku od naszych zachowań seksualnych.
Ponieważ na pojawienie się raka w jednym z narządów głowy lub szyi wpływ mają głownie czynniki zewnętrzne, czyli nasz styl życia, możemy sami zadbać o profilaktykę. By zmniejszyć ryzyko choroby najlepiej trzymać się z daleka od nikotyny: nigdy nie zaczynać palenia lub jak najszybciej porzucić ten szkodliwy i niebezpieczny nałóg. Warto dodać, że dym papierosowy ma negatywny wpływ niemal na cały organizm i oprócz nowotworów głowy i szyi powoduje głównie raka płuca, ale także nowotwory przełyku, żołądka, pęcherza moczowego czy jelita.
W ramach prewencji raka gardła, krtani i jamy ustnej należy także znacznie ograniczyć spożywanie mocnego alkoholu lub na stałe wyeliminować z diety trunki wysokoprocentowe. Do tych zaleceń trzeba koniecznie dodać codzienną, prawidłową higienę jamy ustnej. Stomatolodzy zalecają, by szczotkować zęby przynajmniej dwa razy dziennie: rano i wieczorem. Mycie zębów przed snem powinno obejmować dokładne czyszczenie zębów i języka, nitkowanie oraz płukanie ust płynem, który zmniejszy ryzyko próchnicy i pojawienia się stanów zapalnych dziąseł.
Ważna jest również obserwacja własnego ciała, które my sami znamy najlepiej i konsultowanie nawet najdrobniejszych wątpliwości ze stomatologiem lub lekarzem rodzinnym. Wczesne rozpoznanie choroby i szybkie rozpoczęcie kuracji adekwatnej do typu nowotworu i stanu pacjenta to większa szansa na skuteczne, mniej inwazyjne leczenie i powrót do zdrowia. Efektywna terapia może nie tylko uratować życie pacjenta, ale także znacznie zminimalizować ryzyko skutków ubocznych towarzyszących chorobie, takich jak utrata mowy i zmysłów, zniekształcenie twarzy, kłopoty z przełykaniem.
