Co tak naprawdę truje w papierosie? Czy to nikotyna, którą często oskarża się o całe zło związane z paleniem? Otóż nie – nikotyna oczywiście uzależnia, ale konsekwencje zdrowotne palenia wywołane są działaniem dymu tytoniowego. Dym tytoniowy jest zaklasyfikowany przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem w Lyonie jako kancerogen (czynnik powodujący nowotwory) najwyższej klasy. To oznacza, że jego rakotwórcze działanie jest udowodnione ponad wszelką wątpliwość i żadne nowe dane już tego nie zmienią.
Działanie dymu tytoniowego na organizm człowieka to nie tylko inicjowanie i promowanie procesu nowotworowego, to również powodowanie wielu nienowotworowych chorób, m.in. kardiologicznych i pulmonologicznych. Potencjał chorobotwórczy dymu tytoniowego bierze się stąd, że jest to koktajl 7 tysięcy związków chemicznych, z których wiele jest rakotwórczych (ponad 70), kardiotoksycznych, pneumotoksycznych, alergizujących, mutagennych (zmieniających materiał genetyczny osoby palącej) oraz teratogennych (powodujący wady u płodu). Ta mieszanka związków toksycznych dociera w bardzo krótkim czasie od zaciągnięcia się papierosem do płuc człowieka, a stamtąd do krwioobiegu. Wraz z krwią toksyczne substancje transportowane są po organizmie – to dlatego działanie dymu nie ogranicza się do płuc, ale całego organizmu. Dym tytoniowy dociera do każdego organu i upośledza większość procesów życiowych człowieka.
Co można znaleźć w dymie tytoniowym?
Przemysł produkujący ten śmiercionośny produkt aby uatrakcyjnić go dla użytkownika dokłada coraz więcej i więcej substancji, których zadaniem jest sprawić aby papieros był smaczny, coraz lepiej pachnący, nie gasł po odłożeniu na popielniczkę, nie podrażniał gardła, uzależniał szybciej i mocniej, „ładniej” się palił. Aż 10% wagi papierosa stanowią dodatki, których jest 400-600 w każdym papierosie. Dawno już minęły czasy kiedy ludzie palili po prostu tytoń. I nawet jeśli dodane substancje, takie jak wanilia, cukier, kakao, lukrecja, mentol, wydają nam się nieszkodliwe i nawet całkiem atrakcyjne, to poddane procesowi spalania stają się niebezpieczne i trujące.
Co zatem można znaleźć w dymie tytoniowym? Między innymi: aceton – rozpuszczalnik, składnik farb i lakierów, metanol – składnik benzyn silnikowych, naftalen – środek owadobójczy, tlenek węgla – składnik spalin, znany jako czad, cyjanowodór – stosowany w komorach gazowych podczas drugiej wojny światowej, arsen – składnik gazów bojowych, fenol – składnik środków żrących, polon -210 pierwiastek promieniotwórczy, wysoko radiotoksyczny, DDT – środek owadobójczy i wiele wiele innych….
Warto też wiedzieć, że substancje zawarte w dymie tytoniowym wywierają nie tylko bezpośredni wpływ na ludzkie zdrowie, ale działają również pośrednio, na przykład poprzez wpływ na skuteczność stosowanych leków. Palenie tytoniu i przyjmowanie niektórych leków może być niebezpieczne, gdyż może prowadzić do osłabienia, a nawet całkowitego zniesienia efektu terapeutycznego leków lub też zwiększać ryzyko niebezpiecznych działań niepożądanych. Dotyczy to szczególnie następujących grup leków: przeciwastmatyczne, przeciwbólowe (obniżenie i skrócenie efektu przeciwbólowego), stosowanych w chorobach układu krążenia (mniejsza skuteczność przeciwzakrzepowa), przeciwnowotworowych (mniejsza skuteczność, większe efekty niepożądane), leków przeciwdepresyjnych oraz przeciwlękowych, insuliny, doustnych środków antykoncepcyjnych (ryzyko udaru, zawału serca, zakrzepicy). Niekorzystny wpływ dymu papierosowego na działanie substancji leczniczych dotyczy zarówno czynnych, jak i biernych palaczy.
Na koniec warto wspomnieć o zjawisku „palenia z trzeciej ręki” czyli chemicznej pozostałości zanieczyszczenia dymem tytoniowym, która przylega do skóry, ubrania, ścian, mebli. Pozostałości dymu tytoniowego wnikają w skórę i odzież palacza, nawet jeśli pali na zewnątrz pomieszczeń mieszkalnych lub biurowych. Zanieczyszczenia te kumulują się i ich szkodliwość może być nawet większa niż w przypadku biernego palenia.
Jeśli chcesz rzucić palenie skontaktuj się ze specjalistami z Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym – 801 108 108 lub 22 211 80 15!
mgr Magdalena Cedzyńska
Kierownik Poradni Pomocy Palącym
Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie
Państwowy Instytut Badawczy
