„Rak nie lubi skalpela”, „Lepiej się nie badać, bo jeszcze lekarze coś znajdą” – w naszym społeczeństwie stereotypy dotyczące raka i profilaktyki nadal mają się świetnie. Niestety za wiarę w szkodliwe przesądy i ich bezrefleksyjne powtarzanie można zapłacić własnym zdrowiem.
Dlaczego choroby nowotworowe określamy mianem „raka”? Ta nazwa zmienionych tkanek wywodzi się jeszcze z czasów starożytnych – ówczesnym medykom zaawansowane guzy piersi przypominały kształtem kraba. Z czasem ten termin stał się określeniem nowotworu, które w naszym języku funkcjonuje do dziś. To krótkie, dźwięczne słowo często kojarzy się ze strachem i cierpieniem, a w oswajaniu lęku i propagowaniu rzetelnej wiedzy medycznej nie pomagają szkodliwe stereotypy i mity, które narosły wokół chorób nowotworowych. Fałszywe przekonania, których powielaniu sprzyja Internet, mogą być niebezpieczne dla życia i zdrowia. Dlatego warto czerpać informacje z wiarygodnych i potwierdzonych źródeł, nie słuchać wirtualnych znachorów i autorów nieprawdopodobnych teorii, które mogą jedynie wywołać stres i zniechęcić do regularnych badań diagnostycznych czy podjęcia właściwego leczenia. Tym bardziej, że chętnie powtarzane przesądy dotyczące chorób nowotworowych, to po prostu nieprawda. Odczarujmy najpopularniejsze z nich.
MIT: Rak to wyrok. To słowo określające schorzenia nowotworowe wypowiedziane przez lekarza jest jednoznacznie kojarzone z brakiem nadziei i zapowiedzią ciężkiej, śmiertelnej choroby, której nie sposób pokonać. A tymczasem rokowania dotyczące różnych typów nowotworów są bardzo zróżnicowane, a prognozy dotyczące powrotu do zdrowia zależą od wielu czynników: stopnia zaawansowania choroby, wieku i kondycji pacjenta, typu komórek nowotworowych. Na przykład na raka jądra umiera około 4% chorych, a na nowotwór trzustki już 95% osób, które zmagają się z tym schorzeniem. Jednym słowem, współcześnie zdecydowaną większość Polek i Polaków z rozpoznaniem raka możemy skutecznie wyleczyć. Ale kluczem jest szybkie zgłoszenie się do lekarza i niesłuchanie rad osób, które się na nowotworach nie znają!
MIT: Rak jest zaraźliwy. Ten pogląd jest tak nieprawdopodobny i nielogiczny, że trudno go potraktować poważnie. Nowotwór to nie wirus, bakteria czy pasożyt jak np. grzyb, więc nie można się w żaden sposób nim zarazić. To po prostu absurd.
MIT: Chemioterapia i radioterapia zabija więcej pacjentów niż rak. Sposób wnioskowania w przypadku tego szkodliwego stereotypu jest taki: skoro osoby chorujące na nowotwór, korzystające z tych form leczenia czasem umierają, ta kuracja jest niebezpieczna. Leczenie zakończone sukcesem i powrót chorego do zdrowia to kwestia złożona, która zależy od bardzo wielu elementów: stanu zaawansowania nowotworu, wieku, kondycji organizmu etc. Ale bez względu na to, jakie szanse konkretna osoba ma na wyleczenie, jedno jest pewne: naświetlania czy chemioterapia mogą tylko w tym procesie pomóc. Tak, leczenie jest trudne i wiąże się czasem z powikłaniami, ale nikogo nie zabija. To choroba, to rak zabija, więc nie należy obawiać się skutecznego leczenia!
MIT: Biopsja rozsiewa raka. Biopsja to popularny zabieg diagnostyczny pozwalający pobrać niewielką próbkę tkanki z dowolnego fragmentu ciała: skóry, piersi, wątroby. Uzyskany w ten sposób materiał bada się pod mikroskopem, by potwierdzić lub wykluczyć zmianę chorobową. Jeśli w analizowanej tkance znajdują się komórki nowotworowe, lekarz może ustalić rodzaj raka i ocenić stopień jego zaawansowania. To dobrze znoszone przez pacjentów badanie, które nie jest niebezpieczne i bardzo rzadko wywołuje jakiekolwiek powikłania. Szkodliwy przesąd jakoby biopsja rozsiewała komórki nowotworowe najlepiej umieścić, podobnie jak inne wymienione w tym artykule mity w katalogu niedorzeczności. Zaniechanie biopsji skutkuje niepodjęciem leczenia na etapie, na którym chorobę można jeszcze wyleczyć.
MIT: Lepiej się nie badać, bo lekarze na pewno znajdą w organizmie chorobę. Niestety ten stereotyp ma się w naszym społeczeństwie świetnie, bo wiele osób zgłasza się do specjalisty dopiero wtedy, kiedy zauważy niepokojące objawy lub nawet później, kiedy symptomy schorzenia są tak dotkliwe, że uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Taki sposób myślenia sprawia, że wielu pacjentów trafia do specjalisty, kiedy choroba nowotworowa jest już w zaawansowanym stopniu, co wpływa negatywnie na rokowania dotyczące wyleczenia i powrotu do zdrowia.
MIT: Rak nie lubi skalpela, więc operacja może tylko zaszkodzić. Wielu pacjentów niesłusznie obawia się zabiegu chirurgicznego, wierząc, że nowotwór się „zezłośliwi” lub po operacji w ciele pojawią się przerzuty. Dlatego warto podkreślić, że w trakcie zabiegu usuwa się nie tylko zmianę nowotworową, ale także sąsiadujące zdrowe tkanki, a po przeprowadzeniu operacji rozpoczyna się leczenie uzupełniające (chemioterapia czy radioterapia), którego celem jest ostateczne zniszczenie wszystkich komórek raka. Lęk przed interwencją chirurgiczną nie ma zatem żadnego logicznego uzasadnienia, za to niebezpieczne dla zdrowia i życia może być odwlekanie zgody na przeprowadzenie zabiegu lub jego unikanie. W tym czasie bowiem choroba będzie postępować, co sprawi, że terapia będzie znacznie trudniejsza, a rokowania mniej pomyślne. Trzeba pamiętać, że około 70% wszystkich nowotworów można wyleczyć całkowicie, tylko poddając się operacji!
MIT: Badania profilaktyczne są zbyt kosztowne. Żadna diagnostyka nie jest bardziej kosztowna niż złożone i często wieloetapowe leczenie choroby nowotworowej. Warto też pamiętać o tym, że w naszym kraju można bezpłatnie, w ramach usług świadczonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, wykonać m.in. badania przesiewowe pozwalające na wczesne wykrycie raka piersi, raka szyjki macicy czy raka płuca.. Na przykład badanie cytologiczne pozwalające wykryć już stany przednowotworowe w obrębie szyjki macicy można wykonać w każdym gabinecie ginekologicznym, który ma podpisany kontrakt z NFZ. Cytologię może zrobić również położna posiadająca uprawnienia do pobierania wymazu, a z tego badania można skorzystać w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Ten program profilaktyczny skierowany jest do kobiet między 25 a 59 rokiem życia, a badanie można przeprowadzić raz na 3 lata. Panie po 50 roku życia mogą raz na dwa lata skorzystać z mammografii, czyli precyzyjnego badania radiologicznego, które umożliwia wczesne wykrycie raka piersi. Lista placówek przeprowadzających to badanie znajduje się na stronie internetowej Funduszu.
MIT: Zdjęcie rentgenowskie to gwarancja wczesnego zdiagnozowania raka płuca. Tymczasem ta metoda ani nie pozwala na wykrycie komórek nowotworowych we wczesnym stadium, ani nie umożliwia wykluczenia choroby. Skuteczną formą diagnostyki jest w przypadku tego rodzaju nowotworu niskodawkowa tomografia komputerowa klatki piersiowej. To bezpieczne badanie, które trwa zaledwie kilka sekund i nie wymaga wcześniejszych przygotowań, ani nie wiąże się z ewentualnymi powikłaniami po jego przeprowadzeniu. Powinni je wykonać zarówno kobiety jak i mężczyźni, którzy palą lub palili papierosy. Badanie można przeprowadzić w ramach programu badań w kierunku wykrywania raka płuca i jest dedykowane palaczom oraz byłym palaczom w wieku od 55 roku życia (przy istnieniu dodatkowych czynników ryzyka od 50. roku życia) do 74 lat. Listę ośrodków realizujących program można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia. (https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-badan-w-kierunku-wykrywania-raka-pluca )
MIT: Odpowiednią dietą można wyleczyć raka. Styl życia, czyli m.in. różnorodna dieta dostarczająca organizmowi wszystkich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania witamin i składników mineralnych oraz wzmacniająca odporność może zmniejszyć ryzyko wystąpienia niektórych rodzajów nowotworów. Warto jednak podkreślić, że nie istnieje sposób odżywiania i nie ma cudownych produktów, których spożywanie może być traktowane jako kuracja. Prawidłowo dobrana, indywidualna dieta może jedynie wspomagać proces leczenie i ograniczyć ryzyko wystąpienia niebezpiecznych powikłań, na przykład niedożywienia. Jedyną szansą na pokonanie choroby i powrót do zdrowia jest poddanie się terapii zaproponowanej przez specjalistę.
Chcesz dowiedzieć się, jak chronić się przed rakiem? Kliknij tutaj po więcej informacji!
