Chirurgia onkologiczna – fundament skutecznego leczenia. Zabiegi operacyjne z wykorzystaniem nowoczesnej aparatury, innowacyjne projekty badawcze, indywidualne plany leczenia tworzone wspólnie z lekarzami innych specjalizacji. Chirurg onkologiczny to wszechstronnie wykształcony ekspert – jeden z najbardziej potrzebnych i poszukiwanych lekarzy specjalistów.
Chirurgia onkologiczna to najstarsza i skuteczna metoda leczenia chorób nowotworowych. Prekursorem w tej dziedzinie medycyny był amerykański chirurg William Stewart Halsted, który przekonywał, że najbardziej efektywną metodą walki z rakiem piersi jest usunięcie pierwotnego ogniska nowotworu wraz z całym narządem oraz najbliżej usytuowanymi węzłami chłonnymi. Pierwsze operacje określane mianem „chirurgii blokowej” przeprowadzano ponad 120 lat temu. Choć od tamtych czasów w onkologii dokonała się rewolucja, to wciąż w większości przypadków, leczenie przeciwnowotworowe wiąże się z koniecznością interwencji chirurgicznej. Zabiegi obejmują: pobranie fragmentu tkanki do analizy patomorfologicznej, usuwanie zmian nowotworowych – a w niektórych przypadkach – operacje paliatywne, których celem jest poprawa jakości życia chorych. Co ważne, sukces dalszego uzupełniającego skojarzonego leczenia, obejmującego radio – i chemioterapię lub jedną z tych metod, aż w 60 – 70 procentach zależy od skutecznego, radykalnego zabiegu operacyjnego.
Nasze społeczeństwo się starzeje, a ryzyko choroby nowotworowej wzrasta z wiekiem, więc chirurdzy onkologiczni są jednymi z najbardziej potrzebnych lekarzy specjalistów.
Jak zostać chirurgiem onkologicznym?
Pierwszy etap to ukończenie jednolitych, 6-letnich studiów i zaliczenie podyplomowego 13-miesięcznego stażu w szpitalu. Kolejny krok – zdanie Lekarskiego Egzaminu Końcowego, którego wynik decyduje o przyjęciu na daną specjalizację (informację o specjalizacjach lekarskich i liczbie dostępnych miejsc publikuje dwa razy w roku Ministerstwo Zdrowia). Wiedzę i praktyczne umiejętności potrzebne do wykonywania profesji chirurga onkologicznego zdobywa się w trakcie kształcenia składającego się z dwóch części. Pierwszy, trwający 2 lata moduł, obejmuje specjalizację z chirurgii ogólnej, drugi poświęcony jest chirurgii onkologicznej. Przyszli specjaliści w trakcie seminariów szkoleniowych i kursów doskonalących zdobywają wiedzę nie tylko z zakresu chirurgii, ale również radioterapii oraz onkologii klinicznej, poznając charakterystykę i dynamikę rozwoju nowotworów. Rezydentura odbywa się na oddziałach chirurgii onkologicznej, które funkcjonują w szpitalach uniwersyteckich, instytutach naukowo–badawczych i centrach onkologii. Już przygotowując się do rozpoczęcia samodzielnej praktyki lekarz może więc jednocześnie pomagać pacjentom i angażować się w projekty naukowe, których celem jest stworzenie nowych, skuteczniejszych metod leczenia. Po zaliczeniu obowiązkowych zabiegów chirurgicznych wynikających z programu specjalizacji i przygotowaniu pracy naukowej, rezydenci mogą przystąpić do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego złożonego z testu teoretycznego i części praktycznej. Pozytywny rezultat jest równoznaczny z otrzymaniem tytułu specjalisty chirurga onkologa
Chirurgia onkologiczna zaliczana jest do specjalizacji priorytetowych – do egzaminu można przystąpić już po zakończeniu przedostatniego roku specjalizacji (do tej grupy zaliczamy również onkologię kliniczną, radioterapię onkologiczną, hematologię i hematologię dziecięcą oraz patomorfologię). To nie jedyny atut tej specjalizacji. Lekarze, którzy się na nią zdecydują mają zagwarantowane wyższe wynagrodzenie, mogą aż trzykrotnie ubiegać się o przyjęcie na specjalizację, a po jej rozpoczęciu starać się o jedno z miejsc rezydenckich przyznawanych przez Ministerstwo Zdrowia i finansowanych z budżetu państwa. W trakcie specjalizacji można również otrzymać dotację z Europejskiego Funduszu Społecznego i przeznaczyć ją na grant naukowy lub pokrycie kosztów związanych z dojazdem, noclegiem lub cateringiem w trakcie wyjazdów na kursy i szkolenia.
Szansa na rozwój zawodowy
Po zakończeniu kształcenia lekarz tej specjalizacji posiada nie tylko praktyczne umiejętności chirurgiczne, ale także gruntowną wiedzę na temat wszystkich aspektów leczenia onkologicznego (profilaktyki, diagnostyki, dostępnych metod terapii, rehabilitacji). Od jego umiejętności, doświadczenia, wyobraźni i kreatywności zależy, czy dalsza terapia przyniesie spodziewane efekty, albo – czy po operacji – pojawią się ewentualne powikłania i czy będą konieczne kolejne zabiegi.
Według klasyfikacji Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgów Onkologów ta dziedzina medycyny jest specjalizacją techniczną w zakresie chirurgii i poznawczą w kwestii wiedzy o przewlekłej, dotyczącej różnych narządów i układów chorobie nowotworowej. Chirurg onkologiczny jest członkiem zespołu wielodyscyplinarnego, w którego skład wchodzą m.in.: onkolodzy kliniczni, radioterapeuci onkologiczni, patomorfolodzy. Analizują oni stan zdrowia chorego, umiejscowienie guza, ryzyko ewentualnych przerzutów i w oparciu o te informacje przygotowują strategię leczenia.
Dziedziny onkologiczne nie tylko współpracują w trakcie procesu terapeutycznego, ale dzięki postępowi zaczynają się przenikać w ramach jednej procedury zabiegowej. Przykładowo: rozwój technologiczny umożliwia podawanie chemii już w trakcie operacji, co pozwala na uzyskanie wyższego stężenia leku. Ta metoda to szansa dla pacjentów z zaawansowanym nowotworem, dla których jeszcze niedawno jedyną dostępną opcją było leczenie paliatywne.
Coraz częściej w nowoczesnej chirurgii onkologicznej – zwłaszcza przy skomplikowanych wymagających precyzji zabiegach – stosowana jest robotyka.
Podsumowując: chirurgia, podobnie jak pozostałe dyscypliny onkologiczne, dynamicznie się rozwija, umożliwia lekarzom nawiązywanie międzynarodowych kontaktów, udział w konferencjach naukowych, sympozjach i nowatorskich projektach badawczych, a przede wszystkim – coraz skuteczniejsze pomaganie pacjentom w powrocie do zdrowia.
