Nowotwory głowy i szyi to grupa guzów leżących anatomicznie w obszarze twarzoczaszki oraz szyi. Mogą rozwijać się bezobjawowo, co niestety utrudnia ich wczesne wykrycie. I chociaż według statystyk zachorowalność wśród mężczyzn jest pięciokrotnie większa niż u kobiet, badać powinni się wszyscy.
Co powinno nas zaniepokoić?
Według światowych danych statystycznych, nowotwory szyi i głowy znajdują się na szóstym miejscu pod względem zachorowalności. Rozwijają się w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego i układu oddechowego (m.in. w jamie nosowej, zatokach i krtani) oraz ucha i gruczołów ślinowych. W Polsce widoczny jest wzrost zachorowań i umieralności na tego typu nowotwory. W czasie ostatnich kilkunastu lat liczba chorych na raka obszaru szyi lub gardła wzrosła o 25%, a liczba zgonów o 18%. Najczęściej spotykany jest rak krtani, według danych z 2014 roku znajduje się on na niechlubnym siódmym miejscu najczęściej występujących nowotworów złośliwych u mężczyzn. Wyróżnia się dwa szczyty zachorowalności na raka nosogardła – pomiędzy 15 a 35 rokiem życia oraz po 50 roku życia. U kobiet ten nowotwór występuje pięć razy rzadziej, co nie znaczy, że panie nie powinny się badać.
Istnieje kilka czynników ryzyka, które mogą (pośrednio lub bezpośrednio) wpłynąć na rozwój choroby. Na pierwszym miejscu znajduje się palenie papierosów. Wypalenie nawet jednego papierosa dostarcza do organizmu ok. 7 tys. szkodliwych substancji, w tym do 70 rakotwórczych.
Zagrożone są także osoby nadużywające wysokoprocentowe napoje alkoholowe. Nadużywanie alkoholu wysokoprocentowego w dawce dziennej większej niż 60g w przypadku mężczyzn i 40g w przypadku kobiet stanowi ryzyko wystąpienia nowotworu. Niebezpieczne mogą być także przewlekłe mechaniczne podrażnienie śluzówki jamy ustnej (np. przez ukruszone zęby), niedobór żelaza, witamin B12 i C oraz HPV. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) może rozwijać się bezobjawowo, a jego nosicielem można być nawet przez wiele lat. Szczególnie narażone na zakażenie wirusem są osoby często zmieniające partnerów seksualnych.
Do objawów, które powinny nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza należą:
– pieczenie języka, niegojące się owrzodzenie oraz/ lub czerwone albo białe naloty w jamie ustnej;
– przewlekła chrypa;
– niedrożność lub krwawienie z nosa;
– ból gardła;
– guz na szyi;
– ból w trakcie oraz/ lub problemy z przełykaniem,
– zaburzenia połykania, uczucie przeszkody w przełyku.
– nudności i wymioty.
– utrata apetytu.
Przy czym zaniepokoić powinien nas już jeden z sześciu objawów, jeśli występuje przez minimum trzy tygodnie.
Działaj z głową!
Idąc dobrze znanym tropem – lepiej zapobiegać niż leczyć, warto postawić na profilaktykę pierwotną. Należy do niej m.in. rzucenie palenia, zdrowa dieta, aktywność fizyczna, prawidłowa higiena jamy ustnej oraz edukacja w zakresie dróg zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).
Program „Zapobiegaj i działaj z głową” – Regionalny Program Profilaktyki Pierwotnej i Wczesnego Wykrywania Nowotworów Głowy i Szyi – NU-MED Centrum Diagnostyki i Terapii Onkologicznej Tomaszów Mazowiecki jest adresowany do mieszkańców województwa łódzkiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego w wieku 40-65 lat. Na darmowe badania mogą się zgłosić osoby z grupy podwyższonego ryzyka zachorowania na nowotwory regionu głowy i szyi oraz te, które zauważyły u siebie jeden z sześciu wcześniej wspomnianych objawów. W grupie ryzyka znajdują się: wieloletni palacze, osoby nadużywające alkoholu oraz osoby narażone na zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego. Aby wziąć udział w programie, należy zgłosić się do poradni laryngologicznej lub do lekarza rodzinnego, który skieruje do niej pacjenta.
Istnieje kilka metod rozpoznawania nowotworów regionu głowy i szyi, należą do nich m.in.: badanie laryngologiczne, badanie fiberoskopowe, biopsja, USG oraz tomografia komputerowa. Raki głowy i szyi są uleczane, jeśli zostaną zdiagnozowane we wczesnym etapie. W pierwszej fazie rozwoju choroby wystarcza często operacja lub radioterapia. To najlepszy dowód na to, że warto obserwować swój organizm i reagować. W przypadku niepokojących objawów w obszarze głowy i szyi najlepszą reakcją jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu lub laryngologa.
